Nitong hapon nang Halloween ng 2022, nasa pizzeria ako. Sa labas ng bintana’y may isang nakasuot nang parang kulay-tsokolateng leon at isang nakasuot nang talagang matabang mambubuno sa sumo. Sa loob ng pizzeria, nakita kong dumalaw si Nicole at ang kanyang “Heinz 57” na asawa. Sabi kong mukhang Pranses ang asawa niya. Maitim ang buhok at mataba. Bago pumunta ako sa pizzeria, nakita ko sa daan ng paglalakad ang mga kapitbahay kong si Al at si Rochelle na parehong nakaitim na boto, tulad ko. Pinag-usapan naming kaunti o halos wala nang mga bata’y sumisipot sa labas sa pook namin sa Isla Lulu. Sabi kong ang mga Tsino ay hindi masyado sa Halloween, pero sabi kong sa Hapon ay sikat ang “Harowin” nila. Sabi kong may Pasko rin sa Hapong parang Araw ng mga Puso. Ang mag-asawa o magboypren-gerlpren ay pumupunta sa mga espesyal na “Love Hotel.” Sa dilim ng gabing Halloween, may naririnig naman akong mga paputok sa labas ng bintana ko sa kuwarto ko habang ginagamit ko ang tablet ko. Mga adolesente yata sila. Mga 9:33 nang gabi, may narinig akong dingdong sa pinto, pero hindi ako nagbukas ng pinto.
Elitisma Lingvo
En la komenco de la dudeka jarcento, la filipina elito komencis ŝanĝi de la hispana al la angla kiel la arkipelagan elitisman lingvon, precipe en skriba formo, kiel sekvon de la hispan-usona milito en 1898. Dume, indiĝenaj lingvoj daŭre estis la orela-buŝa ĉefapogilo, kie hispanaj pruntvortoj estas sufiĉe oftaj. En 1937, administracio elektis la tagalogan kiel bazon de la nacia lingvo. Dum tempo pasis, kodŝanĝo inter anglaj kaj indiĝenaj lingvoj iĝis pli ĝenerala. Kiel rezulto, Filipinoj estas lingva miksaĵo. La angla estas kiel eferveska rozkolora trinkaĵo, kaj la tagaloga estas griza ŝarko en la maroj. La hispana ankoraŭ sonas nostalgie de pasintaj majestaj bonaj tempoj por multaj filipinanoj. La tagaloga ankoraŭ ne estas tiel plene “intelektigita” kiel sia kuzo indonezia, kiun indonezianoj uzas en universitatnivela edukado kaj kiu havas ampleksan literaturon.
In the beginning of the twentieth century, the Philippine elite started switching from Spanish to English as the archipelagic elitist language, especially in written form, as a consequence of the Spanish-American War in 1898. Meanwhile, indigenous languages have continued to be the aural-oral mainstay, with Spanish loanwords being quite common. In 1937, administration chose Tagalog as the basis of the national language. As time passed, code-switching between English and indigenous languages became more prevalent. As a result, the Philippines is a linguistic hodgepodge. English is like an effervescent pink drink, and Tagalog is a grey shark in the seas. Spanish still rings nostalgically of bygone majestic good ol’ days for many Filipinos. Tagalog is still not as fully “intellectualized” as its cousin Indonesian, which Indonesians use in university-level education and has extensive literature.
Sampu
Binibigyang diin sa buhay ko ngayon ang mga lengguwaheng Ingles, Tagalog, Kastila, Esperanto, Portuges, Tsino, Hapon, Interlingua, Lojban, at Pranses. Bukod dito, may mga ideya-ideya ako sa maraming iba-iba pang wika.
Magbasa
Pasado nang hatinggabi nitong ika-30 ng Oktubre ng 2022, sinimulan ko muling magbasa ng tatlong libro, isang Esperantong Memoraĵoj de kampara knabo ni Xosé Neira Vilas, isang Kastilang Drácula ni Bram Stoker, at isang Pranses na Terremer Intégrale ni Ursula K. Le Guin. Hinihintay ko ang Halloween.
Kana Da
Noong nasa Hapon ako, sabi ng manedyer na Hapones doon sa ibang Hapones na “Taga-Kanada” raw ako. Ang “Kana da” ay may ibig sabihing ang indihenong ponogramang sulat ng Hapones, bukod sa “Kanji,” yaong talagang Tsinong logogramang sulat na ginagamit nilang kasabay nang Kana, yaong mga ponograma, ang unang sulat na pinag-aaralan ng mga batang Hapones.
nonongblog | multilingual 